Madalas sa mga
trilogy o anthology noon magpahanggang ngayon ay pinagsasama ang mga mahuhusay
na direktor ng pelikulang Pilipino ngunit bibihira na ibang genre at tema ang
tinatalakay. Laging inaasahan at naging bahagi na sa isang film festival noon
ang Shake, Rattle and Roll franchise/installment na horror genre kung saan
pinagsasama ang mga sikat na artista at direktor.
Kaya kakaiba ring viewing experience ang mapanood ang
pelikulang "LAKBAYAN" ng Sinag Maynila. Pinagsama-sama ang tatlo sa
respetado at mahuhusay na direktor ng ating henerasyon - Lav Diaz, Brillante
Ma. Mendoza at Kidlat Tahimik.
Sa HUGAW (Dirt) na dinirek ni Lav Diaz, tatlong minero
(Andres, Baldo at Paulo) ang naglalakbay pabalik sa kanilang bayan ngunit isang
insidente ang susubok sa kanilang tatlo bago pa makarating sa paroroonan.
Sa DESFOCADO (Defocus) ni Brillante Ma. Mendoza, isang
freelancer na cameraman (Joem Bascon) ang sinundan ang welga ng mga Sumilao
Farmers na mula Agusan hanggang Maynila na naganap noong 2007.
Sa LAKARAN NI KABUNYAN naman ni Kidlat Tahimik, natunghayan
ang pagbihiyahe ng anak ni Kidlat Tahimik na si Kabu upang balikan at tuklasin
muli ang kultura at sining na makikita sa iba't ibang panig ng bansa.
Isa na maituturing na maikling pelikulang nalikha ni Lav
itong HUGAW. Iba pa ito sa short films niya dahil madalas ay mahahaba ang
kanyang pelikula na dinaig ang mga gawang epiko ni David Lean. Habang
pinapanood ko ang HUGAW, pakiramdam ko ay nanood ako ng isang bahagi ng
pelikulang DAPOL TAN PAYAWAR ng QCinema dahil sa paglalakbay sa masukal na
kagubatan. Madalas naman mapanood sa mga pelikula ni Lav ang mga lakaran sa
dako pa roon. This time, mahiwaga ang paglalakbay ng tatlong tauhan at maraming
pangyayari na hindi pinapakita sa manonood. Sa isang insidente kung saan nauwi
ito sa madugong paghaharap, hindi natin alam kung totoo ba ang sinasabi ni
Andres (Don Melvin Boongaling). Mahusay si Nanding Josef sa kanyang subdued
acting bilang Baldo. Magaling pero medyo annoyed ako sa theatrical acting ni
Bart Guingona bilang Paolo dahil hindi natural ang dating ng bitaw sa kanyang
mga linya. Magaling din ang gumanap na Andres.
Habang kinikwento ni Andres kanila Mariposa (Hazel Orencio)
ang insidente ay pinapaalala sa akin nito ang Japanese film na Rashomon dahil
si Andres lamang ang nagkwento sa pangyayari. Mapapaisip ka kung totoo ba o
hindi ang sinasabi ng binata.
Hindi nawawala sa mga pelikula ni Brillante Ma. Mendoza na
talakayin ang sosyopolitikal na isyu sa kanyang mga kwento. Sa
"Desfocado" na base sa tunay na buhay. Matapang na inilahad ni
Mendoza ang pinagdaanan ng mga Sumilao farmers upang makamit ang lupang
kanilang inaasam subalit sa huli ay masaklap ang kinahantungan ng lider ng mga
magsasaka.
Maihahalintulad sa pelikulang "Noy" (2010) ni Coco
Martin ang Desfocado dahil parehas na videographer o cameraman ang karakter na
Noy at Jose (Joem Bascon). Kabilang din sa pelikulang Noy noon si Joem. Sa Noy,
nakamit ni Joem ang Pinakamahusay na Pangalawang Aktor noon sa Gawad Urian. Ang
kaibahan lamang ay ang kinukunan nilang pangyayari. Si Noy ay nagsilbing mata
sa eleksyon samantalang si Jose ay sinundan ang masalimuot na paglalakbay ng
mga Sumilao farmers upang maiparating ang kanilang hinaing.
Mahusay na ginampanan nila Joem Bascon, Soliman Cruz at Fe
Gingging Hyde ang kanilang mga papel.
Ito ang aking obserbasyon sa Desfocado segment:
1. Maaaring dahil freelance cameraman/videographer si Jose
kaya siya lamang ang kumuha sa paglalakbay ng Sumilao farmers. Naging one-man
team siya. Kadalasan sa mga ganitong sitwasyon dapat ay may kasama siyang
reporter, producer at assistant cameraman.
2. Sa eksena sa dagat, mas malakas ang NATSOT (Natural Sound
on Tape) kesa sa pag-uusap nila Jose at isang kasapi ng nagwewelga. Maaaring
nais ipahiwatig ng filmmaker na dahil nagbibingi-bingihan ang nasa gobyerno
pati tayo kaya hindi natin naririnig ang nais nilang ipahatid.
Surprisingly, pinakanagustuhan ko ang "Lakaran ni Kabunyan".
Ito ang talagang sumalamin sa "Lakbayan". Nakuha nito ang essence sa
kabuuan ng trilogy na ito. Sa isang quasi-documentary at travelogue/road movie
dinala tayo ni Kidlat at kanyang anak na si Kabu sa iba't ibang bahagi ng bansa
upang mabigyang diin ang pagpapahalaga sa ating kultura at sining.
Bilang ama, iminulat ni Kidlat ang kanyang anak sa kultura at
sining dahil ito ang bumubuo ng ating pagkaPilipino. Maaaring sinakop tayo ng
mga dayuhan noon ngunit hindi dapat balewalain ang mga kontribusyon ng ating
mga ninuno noong sinaunang panahon. Ito ay nagsilbing aral upang hindi mawala
na ang ating kasaysayan at ating pagkakakilanlan sa bansa. Sa bawat rehiyon ng
Pilipinas ay may matutuklasan kang kulturang dapat pagyamanin. Para na rin
akong kasama ni Kabu sa kanyang paglalakbay. Masarap ulit balikan ang ating
kasaysayan, kultura at sining. Ang maganda pa dito ay malaki ang impluwensiya
ni Kidlat sa kanyang anak. Cute din ni Kabu na nagpadagdag sa appeal ng pelikula.
Sa tatlong
segment, may kanya kanya silang tema, genre at mensahe. Sa Hugaw, ito ay
pulitikal at may pagka-misteryo. Sa Desfocado, paghingi ng katarungan at
pagbantay sa karapatan ang ipinapahayid na mensahe. Pulitikal din ito. Sa
Lakaran ni Kabunyan naman ay kultural at pagmamahal sa bayan ang ipinapabatid
nito.