HORROR FILM MAKING FORUM "The Way We Scare" (Horror & The Paranormal in Cinema)

November 19. Bahagi ng 2016 Cinema One Originals ang Horror Film Making Forum. Interesting, ano? Isa na ang horror sa genre na tinangkilik ng mga Pilipino. Isa rin ito sa genre na sa palagay ko ay patuloy na tatangkilikin lalo na nang masang pinoy. 

Moderator ng forum na ito walang iba ang nag-iisang "Asia's King of Talk" (parang ang nag-iisang Superstar. Sa bagay, Noranian siya) si Boy Abunda at ang mga guest panelists ay ang mga kilalang direktor sa larangan ng pananakot. Sila Erik Matti (direktor ng Aswang Chronicles at ang mga kontrobersiyal na pelikula tulad ng On the Job at Honor Thy Father), Rico Maria Ilarde (direktor ng mga horror films ng Regal Films), Dodo Dayao (film critic at direktor ng indie film na "Violator") at Ed Cabagnot (Faculty member ng UP Diliman sa College of Mass Communication at nagtuturo ng film studies).

Ipinakilala isa isa ni Boy ang mga guest panelists.

Una ay si Erik Matti na sa pagpapakilala ni Boy ay highly controversial at walang takot kahit sino ang banggain kahit sistema pa ito. (Lalo na noong nakaraang taon sa kanyang Magnum opus "Honor Thy Father"). Hindi inaasahan ni Erik Matti na mapasama siya sa horror director dahil hindi naman niya considered na horror ang Aswang Chronicles. At sa pagkakaalala niya ay "Pasiyam" lang ni Roderick Paulate ang horror na ginawa niya.

Nagpalabas ng presentation si Erik Matti at sa pagtapos ng bawat video clips ay binigyan niya ng pakahulugan ang horror. According to Erik Matti, horror is defined as follows:

a. Horror is what terrifies you in the gut

b. Horror is pure entertainment

c. Horror is also about reimagining the tropes

d. Horror films are all about other horror films

e. Horror is an exercise in craft

f. Horror is a quintessential film genre

Hanga ako sa presentation ni Erik Matti. Sa kanyang estratehiya, ito ay patunay na galing siya hindi lamang sa industriya ng pelikula kundi pati sa larangan ng advertisement. Nakakatuwa lang makita sa mga video clips ni Erik Matti ang mga horror movies sa ibang bansa tulad ng Psycho, Scream, The Shining, Nightmare on Elm Street, Saw series, The Exorcist at iba pang pelikula pati ang mga pelikulang Cape Fear na remake ni Martin Scorsese at ang ikinagulat ko ang "Midnight Express" Sadyang humurous si Erik Matti dahil sa bandang huli ang nakakatakot na ipinakita niya ay ang video clip ng pag-deklara ng dating pangulong Ferdinand Marcos ng ideklara ang Batas Militar o Martial Law. Hmm? Napapanahon.

Merong ilang katanungan si Boy kay Erik. Nang tanungin si Erik tungkol sa kanyang paborito o nagustuhang horror film. Binanggit niya ang Danish movie na The Hunt (2012) kung saan nanalo si Mads Mikkelsen ng Cannes Film Festival Best Actor. Naintriga tuloy ako lalo sa pelikula dahil hindi ko ito napanood. Para kay Erik, hindi nature ang horror ng pelikula kundi nakakatakot ang nangyari sa pangunahing tauhan.

Nabanggit din ni direk Erik na hanga siya sa pagiging effective ni James Wan ngayon sa horror.

Sumunod na nagbahagi ng kanyang karanasan bilang horror film maker ang direktor na si Rico Maria Ilarde. Nagpalabas ng video clips si direk Rico ng mga nagawa niyang pelikula. Aminadong hindi nakapaghanda si direk Rico kaya ibinahagi niya ang kanyang karanasan.

Bago iyon, ibinahagi niya sa amin ang magkaibang naobserbahan niya habang nanonood ng horror na pelikula. Nang manood siya ng Japanese horror movie "Ringu", napansin niya ang bulong-bulungan na natatakot sila sa mangyayari sa mga karakter. Samantala, nang manood siya ng "The Conjuring" ay hindi mapigilan ng mga tao ang sigawan.

Dito na niya naikuwento ang sariling karanasan pagdating sa horror film making. Noong dekada '90 nang makaisip siya ng kwento tungkol sa zombie. Hindi hype ang zombie stories sa pelikula di katulad ngayon na naglipana matapos ang The Walking Dead TV series at Train to Busan.

Naalala ko nakagawa ng isang episode si Erik Matti tungkol sa aprit (zombie) sa kanyang TV series na "Kagat ng Dilim" sa Viva TV noong early 2000's. Sikat na rin si George Romero sa paggawa ng zombie films pero oo nga hindi pa masyadong maingay noon dito sa Pilipinas ang tungkol sa zombie. Nagkaroon lang ng episode dati sa "Verum Est" ni Tony Velasquez.

Going back, ni-reject ang konsepto pati ang nagawang script ni direk Rico ng iba't ibang mainstream film studios dito sa Pilipinas dahil hindi daw ito tatanggapin ng manonood at baka hindi pa kumita kaya naisipan niyang mangibang bansa para mag-aral. Pagdating sa Amerika, nagpa-mentor siya sa frequent collaborator ni Roger Corman. Eventually, nabigyan nya ng pamagat ang script ng "El Capitan". Hanggang sa makilala niya si James Hong, isang Chinese actor na madalas lumabas sa horror movies at pinangakuan siyang handa itong mag-invest na gawing pelikula ang script nya basta bumalik siya sa Pilipinas at idirek ito. Pagbalik niya dito sa Pilipinas ay gustong gawin ni Mother Lily ang script dahil na rin sa tulong ni Joey Gosengfiao ngunit may mga kondisyon. (Ang sabi ni direk Rico dapat tandaan namin ang mga pangalang Joey Gosengfiao kung nais naming magtrabaho sa industriya dahil isa siya sa tumulong kay direk Rico at sa iba pang film makers ngayon tulad ni Jeffrey Jeturian). Ibibida ang kanyang mga artista at may babaguhin sa script. Lalagyan ito ng nudity at sex scene. Laking gulat ni direk Rico dahil hindi niya intensyong lagyan ng nudity at sex scene ang pelikula. Hanggang sa nabago ng ilang drafts ang script at maging "Dugo ng Birhen: El Capitan" ang pelikula na pinagbibidahan nila Klaudia Koronel at Monsour Del Rosario. Dito nagsimula ang career niya sa industriya. Makalipas ang ilang taon, hindi naman nakatakas sa film critics si direk Rico. Nang gawin nya ang horror film na "Pridyider", (wag malito dahil hindi ito yung gawa ni Ishmael Bernal) negative ang reviews ng critics na kesyo lumabas na psycho lahat ng female characters.

Nagtanong si Boy kung gaano katagal ginagawa ang horror at kung mas mahirap ba ang horror kesa ibang genre. Depende daw ito sa budget ng production at availability ng actors sagot ni direk Rico na sinang-ayunan din ni Erik dahil kahit sa anong genre ay nakakaapekto ito sa paggawa ng pelikula. Ang sabi pa ni Erik Matti ay kung papipiliin siya between romantic comedy at horror dahil wala naman siyang intensyon na gumawa ng rom com ay mas pipiliin niya ang horror. Mahirap daw kasi ang gumawa ng rom com dahil kailangan na ang actors ay may chemistry. Mahirap din ang horror gawin pero mas gusto niya ito aniya.

Pangatlong pinakilala ni Boy si Dodo Dayao. Isa siyang film critic na naging direktor. Ang pagpapakilala sa kanya ni Boy ay "new breed of directors".

Tulad ni direk Rico, hindi nakapaghanda si Dodo for any presentation pero nag-share siya ng thoughts about horror film making. Ayon kay Dodo, ang paggawa ng horror movie ay confronting our fears at nagbibigay din ng cathartic effect.

Last but not the least ay ipinakilala niya si Ed Cabagnot. Tulad ni Erik Matti, may hinandang presentation si Ed. Hindi daw siya handa. Pero yung totoo? Para kaming nasa film school at naghanda siya ng slides. Nakakatuwa. Naalala ko tuloy si Nick De Ocampo. May side comment pa si Ed na hindi namin maintindihan ang slides nya at wag daw kaming mag take down notes tutal millenials daw kami. (Mega habol pa naman ako sa notes. Feel na feel ko. Di ko na makunan ng picture kasi ang bilis ng paglipat nya ng slides. Sayang ang ganda pa naman about horror). Saka isang oras lang kasi ang forum. Binigyan lang ng ilang minuto ang guest panelists.

Meron pa siyang slides about "how critics critique a film" at genre analysis lang ang nasulat ko. Criticize nya din ang mga film critic. (Natawa ako dito sa part na ito).

Naalala ko tuloy ang isang manunulat na ang mga kritiko halimbawa sa pelikula ay dapat din matuto na gumawa ng screenplay at magdirek ng pelikula.

Going back, may ibinahagi pa siya tungkol sa 9 emotions na hindi ko na nahabol pa. Nagbigay din siya ng top 17 horror movies para sa kanya. Here as follows:

17. Black Sabbath

16. Spirits of the Dead

15. Gabi ng Lagim

14. The Conjuring

13. The Shining

12. Woman in Black

11. The Others

10. The Sixth Sense

9. Ringu (The Ring)

8. Orfanato (The Orphanage)

7. The Eye

6. Itim

5. Phobia

4. Kwaidan

3. The Legend of Hell House

2. The Haunting

1. The Innocents

Nakakaloka ang banat ni Ed ng ipakita niya ang slide ng Pelikulang "Itim" kung saan ang eksena ay sinasaniban ang character ni Charo Santos. "What happened to the career of this girl?" Maaaring ang ibig niyang sabihin ay magaling na aktres si Charo Santos at dahil sa comeback movie nya na "Ang Babaeng Humayo" ay nagkaroon ulit ng pagkakataon na mai-showcase nya ang kanyang talento. Sana ay nagtuloy tuloy siya sa acting career nya.

Napanood ko ang ilan sa listahan at agree ako sa kanya tulad ng The Conjuring, The Others, The Sixth Sense, Ringu (The Ring), The Eye, Itim, Phobia at The Innocents. Yung iba hindi ko pa napanood. Napanood ko yung remake ng The Haunting nila Catherine Zeta-Jones, Liam Neeson, Lili Taylor at Owen Wilson. Bata pa ako noon so hindi ko na matandaan. Sabi nila, "nothing beats the original" yung bida sila Tony Award winning actress Julie Harris at Claire Bloom. Napanood ko ang "Itim". Maganda na nakadagdag sa resonance ng pelikula ang Holy week at nakakatakot ang eksena ng gumalaw ang mga rebulto o santo sa nightmare o dream sequence ni Tommy Abuel. Nakakatakot ang mood at atmosphere sa panonood ng Ringu (The Ring) na pinagbibidahan ni Hiroyuki Sanada. Aminado akong personal favorite ko ang "The Eye" na ang bida ay si Lee Sin Je. Ipinalabas ang "The Eye" dito sa Pilipinas early 2000's kung kailan kasabayan nitong sumikat ang ibang Asian horror films tulad ng "Ringu" ng Japan, "The Grudge" ng Japan, "Shutter" ng Thailand at "The Phone" ng South Korea. Nakakatakot din ang "Phobia" ng Thailand. Lumabas ang pelikulang Phobia matapos ang success ng "Bangkok Haunted 1 and 2" at "Shutter". Nakakatakot ang episode ng Phobia tungkol sa textmate at isang episode tungkol sa flight stewardess na minumulto. Ang nakakatuwa rito ay ipinalabas ni Ed ang video clips ng dalawang episode ng "Phobia" at diniscuss niya ang importance ng set-up, context, movement at set-up of situation sa horror movies. Pinapanood niya din ang ilang eksena sa pelikulang original Cat People noong 1940's at original The Haunting noong 1960's. Going back, nakakatakot naman talaga ang twist ng "The Others" ni Nicole Kidman kahit ng "The Sixth Sense." Nagustuhan ko naman ang sexually-repressed character ni Deborah Kerr na si Miss Giddens sa pelikulang "The Innocents". Tulad ng iba niyang prim and proper at sexually repressed characters na nagustuhan ko tulad sa "Black Narcissus" at "The King and I". Hango sa nobela ni Henry James na "Turn of the Screw" ang The Innocents. Isinulat naman ni Truman Capote ang screenplay. Ang pelikulang "The Innocents" ay isang gothic horror film.

Matapos nilang i-discuss ang horror films. Hinayaan naman na magtanong ang audience.

May nagtanong na babaeng audience kung bakit laging babae ang bida o survivor o victim sa horror movies?

Na-intriga si Boy Abunda kung may problema ba si girl sa issue na ito ay kung naiisip ba ni girl na sexist ang horror movies. Nilinaw naman ni girl na wala.

Sinagot ito ni Erik Matti na wala namang dahilan o symbolism o allegory kung babae ang bida. Depende din sa script at syempre if involved ang talent manager ay gusto ang artistang babae ang bida.

Dito nagsalita si Boy Abunda na nagpapasalamat siya sa horror movies dahil nabibigyan ng project ang mga babaeng artistang handle niya ang career. (Si Boy Abunda ay hindi lamang host. Isa rin siyang talent manager, kolumnista at dalubguro).

Napansin ko din yan sa mga horror movies tulad ng "Halloween" na pinagbibidahan ni Jamie Lee Curtis. Nagkaroon ng mga teoriya na kesyo misogynist ang killer at dahil bida ang babae ay may feminist touch.

Nag-recommend naman ng ilang horror movies na dapat namin panoorin si Ed tulad ng Australian movie na "Babadok" at Sundance Film Festival winner "The Witch" ni Robert Eggers lalo pa't nagpapakita ang pelikula ng prowess ng babae. Naintriga tuloy ako sa Babadok dahil hindi ko pa napapanood.

Dagdag pa ni Ed na nauna pa tayong manakot o gumawa ng horror movies sa kalapit na bnasa natin sa Asya tulad ng Indonesia at Malaysia.

Nagtanong naman si Boy Abunda kung importante ba na maulit ang mga tropes sa horror film tulad ng lumilipad na gamit, nagpapakitang multo... Sagot ni Erik Matti ay ito ang demand ng mainstream kaya kahit na criticized ang ganitong istilo sa horror ay dapat gawin dahil naniniwala din siya na horror films are all about other horror films.

Nagbigay din ng tips at pieces of advice si Erik Matti na dapat ay panoorin uli o i-rewatch ang isang pelikula kahit horror pa ito para mas lalong ma-appreciate. Ang sabi nya pa ay "a good horror film has integrity" kaya very important "to do a research". Para sa kanya the worst kind of horror is horror comedy.

Si Rico Maria Ilarde naman ay nagbigay ng tip habang kausap ang new breed director na si Dodo Dayao. "So far, Dodo is enjoying himself in creating movies in indie but when it comes to mainstream pag demand ng studio na gawin ito. Gawin mo."

Sabi pa ni direk Rico, "There must be balance between passion and professional abilities."

May nagtanong ulit sa audience kung anu-ano ang challenges sa paggawa ng horror movies at paano ito na-overcome.

Sabi ni Dodo Dayao noong ginawa niya ang indie horror movie na "Violator" ay meron siyang mainstream movie/TV at theater actors. Sa kanyang karanasan, kumportable siya sa mainstream TV movie actors tulad nila Victor Neri at Joel Lamangan. Sa theater actors naman, na-challenge siya to give them insight sa characters nila but overall for him it's a rewarding experience.

Dagdag pa nila Erik at Rico na bread and butter mostly ng actors sa Philippines ang TV at lumalabas na sideline nila ang pelikula at ang trato naman ng ibang artista kahit ng ibang tao sa pelikula ay glamor.

Tinanong naman ni Boy Abunda ang mga direktor na sina Erik Matti, Rico Maria Ilarde at Dodo Dayao kung nakakita ba sila ng multo o nakaramdam ng pagmumulto sa set o location ng paggawa ng horror movies nila. Sinagot ang bawat isa ng "hindi" kahit pa ang mga actors nila ay nakakaramdam.

May bonus pa sa attendees si Erik Matti dahil sa amin niya unang pinapanood ang trailer ng "Seklusyon" ang horror movie entry niya sa MMFF 2016.

Pagtapos ng trailer ay bumanat si tito Boy ng "mukhang kikita!". Sabay tawa.

Naalala ko ang TV show na "Ang Pinaka" ay gumawa ng listahan ng

Top 10 Pinoy Horror Movies. Ito ay ang mga sumusunod:

10. Di Ingon Nato

9. The Road

8. The Healing

7. T2

6. SRR13: Parola

5. Blackout

4. Numbalikdiwa

3. SRR12: Punerarya

2. Wanted: Border

1. Yanggaw

Kasama sa panelists ang mga film critic na sina Oggs Cruz (ng Rappler) at Armando Dela Cruz (ng filmpolicereviews). Criticized din ang paggawa nila ng top 10 Pinoy Horror Movies. Dahil ang paniniwala ng iba ay hindi horror ang Yanggaw. Nga lang, sa listahan ang napapanood ko pa lang ay ang The Healing, T2, SRR12: Punerarya at Numbalikdiwa. Intriga din ako sa Yanggaw.

Sa film forum na ito at kahit sa pag-feature ng mga Pinoy Horror Movies ay may natutunan tayo at may natutunan din ang mga film makers.

Sana ay naimbitahan din ang mga kilalang direktor sa horror sa forum tulad nila Peque Gallaga at Lore Reyes. Sila ang direktor ng "Tiyanak" ang nagpabago ng trend sa Philippine Cinema pagdating sa horror. Isa pang tanyag din sa genre na ito ay si Chito Roño. Direktor siya ng Patayin sa Sindak si Barbara (remake), Feng Shui, T2 at The Healing.

Sabi nga nila, "gumastos ka para manood ng horror at takutin ang sarili mo. Parang gumastos ka sa pamumundok at pagurin ang sarili mo." Nariyan din ang kritisismo ng escapist daw ang panonood ng horror. Hindi na maialis ang horror genre dahil naging bahagi na ito ng mundo ng pelikula.

Muli, mabuhay ang pelikulang Pilipino!