BALANGIGA: HOWLING WILDERNESS (2017, QCinema)

Ilang beses rin naging tema ng pelikulang Pilipino ang Filipino-American War. Nariyan ang pelikulang "Amigo" noong 2010 kasama sina Joel Torre, John Arcilla at Dane De Haan mula sa direksyon ng independent filmmaker na si John Sayles. 

Sa pelikulang "Balangiga: Howling Wilderness", tinalakay ni Khavn Dela

Cruz ang utos ni Heneral Jacob Smith noong 1901 na maging howling wilderness ang Balangiga, Samar. Mas kilala ito bilang "Balangiga Massacre" sa ating kasaysayan.

 Ito ay para hanapin at kitlin ng mga sundalong Amerikano ang mga Waray mapa-bata man o matanda bilang pagganti sa kanilang unang pagkatalo. 

Sa pelikulang ito ay masasaksihan ang batang si Kulas (Justine Samson) habang tumatakas kasama ang kanyang lolo (Pio Del Rio) sa paghihiganti ng mga sundalong Amerikano. Magkasama silang dalawa upang puntahan ang isang lugar na pinaniniwalaan ng lolo na maaaring sila'y ligtas o maaari'y maging katapusan nila. Kasama ang sanggol na pinangalanan nilang "Bola" (Warren Tuano) na natagpuan nila at tanging nakaligtas sa isang operasyon ng militar ay haharapin nila ang mga pagsubok pati ang masakit at nakakapangilabot na eksena ng digmaan.

Kakaiba talaga ang istilo sa paggawa ni Khavn ng pelikula kahit sa mga nauna niyang likha. Sumasang-ayon ako sa mga kapwa ko reviewer na ang "Balangiga: Howling Wilderness" ang kanyang accessible film. 

Tunay na mahusay si Justine Samson dahil kinaya ng bata ang direksyon sa pelikula at kabigatan ng kwento nito. Kaya deserving ang pagkapanalo niyang Best Actor. Magaling din si Warren Tuano dahil kahit bata ito ay napasunod siya ng direktor. Deserving din si Pio Del Rio sa kanyang Best Supporting Actor win. Ipinakita na ang kanyang katandaan na hindi balakid upang itakas ang kanyang apo. Hanga din naman ako kay Khavn kung paano niya napasunod ang batang sina Justine at Warren sa direksyon dahil hindi madaling mag-direk ng bata. 

May feels na parang Russian film na Come and See (1985) ang pelikula dahil sa horrors of war na pinakita rito. May pagkakahalintulad sina Florya at Kulas dahil parehas silang nasa murang edad na masaksihan ang digmaan. Parehas ding nag-iwan ng pait sa kanilang alaala at emosyon ang kanilang nakita sa paligid. Dahil ito ay likha ni Khavn, mapapansin ang weird at surreal style na may pagka-allegorical. Sa pagkaweird at surreal ng pelikula ay parang nanonood ako ng pinaghalong Ingmar Bergman at Luis Buñuel na pelikula.

Nagandahan ako sa pelikula pero para sa akin unnecessary ang mga eksena ng ‎blasphemy at bestiality. Kung kaya namang gawan pa ng ibang paraan ang paglagay ng allegory at symbolism sa pelikula  tulad ng nais na ipahayag na simbolismo na pakiramdam ng bida ay walang Diyos at itinuring silang hayop ng mga dayuhan. Hindi kailangang mag-mukhang kabastos-bastos o magkaroon pa ng bestiality scene bagkus sapat na nga na makita ang violence ng bata na nagbibigay ng ideya sa kanya na hindi biro ang sitwasyon pag giyera.